Het principe van toasten
De eiwitrijke bonen worden droog getoast door toevoer van hete lucht (280°C), tot de kern van de boon een temperatuur van 115°C heeft bereikt. Dit is mogelijk voor alle vlinderbloemigen zoals soja, lupine, veldbonen, erwten… De duur van het proces varieert per type korrel. Bij veldbonen duurt het 6 à 7 minuten.
Figuur: schema werking toaster
De voordelen
Blootstelling aan warmte zorgt voor een wijziging van de molecules, eiwitten en koolhydraten worden gecombineerd. Dit geeft een optimale valorisatie van de korrel. Het looien beschermt gedeeltelijk tegen de microbiële aanvallen in de pens en maakt zo een gedeeltelijke vertering door de darm mogelijk. Dit minimaliseert de stikstofverliezen in de vorm van gas (methaan en ammoniak) en in de vaste mest en urine. Het toasten bevordert de verteerbaarheid van eiwitten.
De bewaring
Bovendien daalt het vochtgehalte van de geroosterde bonen met ongeveer 5 tot 6% . Zo bekom je een vochtigheidsgraad van 9 à 10% en kunnen schimmels zich niet meer ontwikkelen als het product in een droge plaats bewaard wordt. De getoaste bonen kun je 1 tot 2 jaar bewaren in optimale omstandigheden.
De techniek vernietigt ook insecten en larven, onzuiverheden en schimmels. Het toasten zorgt zo voor een gezuiverd en zeer smakelijk product voor de dieren. "De koeien staan in een wachtrij aan de robot om de getoaste bonen te eten", vertelt de eigenaar van de toaster!
Het geroosterde product kan opgeladen worden in een container of bewaard worden op een betonnen oppervlakte of in een al dan niet geventileerde silo. Het voornaamste is dat de omgeving droog is. De volledige koeltijd van het geroosterde product hangt af van het type opslag. Dit varieert van 2 dagen in een geventileerde silo tot 15 dagen in een container. In een platte opslag is dit afhankelijk van de dikte van het product op de vloer.
De kosten voor deze techniek zijn ongeveer € 240/uur. Er kan gemiddeld 5 ton/uur kan getoast worden.
De voederwaarde
Het effect op de voederwaarde van de veldbonen wordt hieronder voorgesteld. Als de energiewaarde uitstekend is, is het raadzaam om te waken over de hoeveelheid zetmeel in het rantsoen (niet meer dan 20%) omdat veldbonen rijk zijn aan zetmeel. Het is een voeder dat bijzonder interessant is voor rantsoenen met een aanzienlijk deel van het gras (4 kg DS en meer).
Het voederen
De bonen worden geplet of gebroken gevoederd. Let erop dat ze niet te fijn zijn. Pletten of breken gebeurt niet vóór het toasten of wanneer het product nog te warm is, anders krijg je een pap. De bonen zijn inderdaad zachter wanneer ze net geroosterd zijn. Daarna worden ze geleidelijk aan harder.
Het product wordt geleidelijk aan in het rantsoen ingepast. Geef aandacht aan de opname van het product, de toestand van de dieren voor en tijdens de gift en de melkparameters (geproduceerde liters en gehaltes).
Wordt vervolgd…
In de akkoorden van Blair House van 1992 verbond de Europese Unie zich om de oppervlakte oliehoudende gewassen te beperken tot 5.130.000 hectare. Daarnaast is de teelt van deze gewassen niet gemakkelijk (ziekten, plagen, oogstmoeilijkheden). Deze waren de oorzaak dat de oppervlakte veldboon achteruit ging. De huidige rage voor GGO-vrije melk, weidemelk of bio brengt deze teelt weer in de aandacht. Er lopen momenteeel studies over het onderwerp, waaronder een door Idele. De publicatie van de resultaten wordt dit voorjaar verwacht.
ILVO, projectpartner van PROTECOW, zal deze techniek verder opvolgen door de voederwaarde van rauwe en getoaste veldbonen te testen. Sommige grensbedrijven die betrokken zijn bij het project dankzij ACE, Inagro of CRA-W willen hier ook mee experimenteren. Dit is ook het geval bij het Genech Instituut waar 1 kg geroosterde veldbonen zal worden geïntegreerd in het rantsoen van de melkkoeien in plaats van 800 g soja.. De melkveeadviseur zal de verhouding melk/eiwit nauw opvolgen.
Het is ook mogelijk is om mengsels te toasten. Dit gebeurt vooral in de biologische landbouw, waar omwille van de kosten van de gekochte producten (meer dan 600 euro per ton soja), het toasten van veldbonen een meerwaarde kan zijn voor de melkveehouder.